“Ma vranë gjyshin para syve të mi…”
Në historitë më të dhimbshme të luftës, nganjëherë janë fëmijët ata që mbajnë plagët më të thella. E tillë është edhe historia e Qëndresës, një vajzë e vogël në atë kohë, e cila mbeti dëshmitare e vrasjes barbare të gjyshit të saj, Qazimit, nga forcat pushtuese.
Ishte një mëngjes i ftohtë dhe i zymtë, kur shtëpia u rrethua papritur. Trupat armike hynë dhunshëm në oborr, duke terrorizuar të gjithë banorët. Gjithçka ndodhi me shpejtësi, britma, të shtënat në ajër, urdhra me zë të lartë, dhe pastaj… heshtje.
Qazimi, burri që kishte qenë shtylla e familjes dhe zemra e fshatit, u tërhoq zvarrë para shtëpisë. Ai nuk kishte armë në dorë, por zemrën plot krenari dhe qëndresë. Nuk u përgjërua, nuk uli sytë, nuk kërkoi mëshirë, sepse ai e dinte se, edhe pse po ia merrnin jetën, nuk do ta mundnin dot nderin.
Në atë moment tragjik, Qëndresa, e fshehur pas pragut të derës, shikonte gjithçka. I dridheshin duart, fytyra, zëri. Por nuk mund të largohej. Nuk mund të kthente kokën. Në sytë e saj të njomë mbeti përgjithmonë ajo pamje: ushtarët që shtynin, e qëllonin, dhe më pas, ajo heshtja e rëndë që ndjek gjithmonë një krim të madh.
Kur të shtënat pushuan, gjyshi Qazim nuk ishte më. Ai ra për tokën e vet, në sytë e mbesës së tij, si një hero që nuk pati nevojë për fjalë të mëdha, por vetëm për qëndrim.
Ajo skenë, e ngulur në kujtesën e Qëndresës, u bë plagë që nuk u mbyll kurrë, por edhe flakë që nuk u shua. Sepse ajo nuk pa vetëm vdekjen e një njeriu të dashur, por u përball për herë të parë me fytyrën e vërtetë të padrejtësisë dhe pushtimit.
Një Plagë që Bëhet Amanet
Sot, pas shumë vitesh, ajo vogëlushe që pa me sytë e saj rënien e gjyshit është bërë zëri i tij. Qëndresa është dëshmia e gjallë e një krimi që historia nuk ka të drejtë ta fshijë. Ajo është trashëgimtarja e një dhimbjeje, por edhe e një krenarie që vetëm familjet e dëshmorëve mund ta kuptojnë.
E ndonëse atë ditë forcat armike menduan se thyen një familje, në të vërtetë mbollën një ndjenjë që nuk shuhet, dëshirën për drejtësi, për liri dhe për të treguar të vërtetën brez pas brezi.
